Nowe role i umiejętności dla ludzi w ekosystemie współpracy z AI

Pojawienie się ekosystemu współpracującej sztucznej inteligencji przynosi nowe funkcje i wymaga specjalistycznych umiejętności, tym samym przekształcając nasze role społeczne i zawodowe. Zrozumienie tej dynamiki jest kluczowe dla naszej elastyczności w zmieniającym się świecie pracy (James Wilson i in., 2017; Lee i Qiufan, 2021). Przyjrzyjmy się teraz niektórym nowym rolom i zawodom, które wyłaniają się wraz z rewolucją AI.

Przenikanie umysłów. Potencjał twórczy współpracy z AI
(Converging Minds. The Creative Potential of Collaborative AI)
Aleksandry Przegalińskiej i Tamilli Triantoro
Wydanie: CRC Press by Taylor & Francis Group, 2024
Wydanie polskie: AI Books by CampusAI
Premiera: 24 października 2024 r.

1. Na pierwszym planie pojawia się rola trenera AI, uznawana za potencjalnie najważniejszą (Moore, 2021). W przeciwieństwie do tradycyjnego programowania szkolenie modelu AI wymaga głębokiego zrozumienia niuansów dotyczących danych, uprzedzeń i kontekstów świata rzeczywistego. Trenerzy AI nadają modelom wrażliwość na te aspekty, dbając o to, aby otrzymywane wyniki były zgodne z ludzkimi wartościami i standardami etycznymi. Ta rola w mniejszym stopniu wymaga umiejętności kodowania, a w większym – wnikliwego doradztwa, łączącego techniczną biegłość ze zrozumieniem społeczno-kulturowym.
   
2. Równolegle z coraz głębszym zakorzenieniem systemów AI w naszej codzienności, obserwujemy rosnące zapotrzebowanie na etyków sztucznej inteligencji (Gambelin, 2021). Ich odpowiedzialność wykracza poza zgodność z przepisami. Etycy AI poruszają się po mglistych obszarach dylematów moralnych i wpływu społecznego, formułując wytyczne zapewniające zgodność sztucznej inteligencji z wartościami skoncentrowanymi na człowieku. Ich wiedza – oparta na filozofii, socjologii i technologii – pomaga w harmonijnej integracji systemów AI w społeczeństwie, chroniąc prawa jednostki i przeciwdziałając utrwalaniu uprzedzeń.
   
3. Wraz ze wzrostem bezpośrednich interakcji między systemami AI a użytkownikami rola projektanta interakcji człowiek–AI stopniowo zyskuje na znaczeniu (Kore, 2022). Specjaliści ci koncentrują się na tworzeniu intuicyjnych interfejsów, dbając o to, by systemy AI były funkcjonalne i przyjazne dla użytkownika. Ich głównym wyzwaniem jest uczynienie zaawansowanej technologii dostępną i zrozumiałą dla zróżnicowanej grupy odbiorców, niwelując przepaść między złożonymi algorytmami a codziennymi doświadczeniami użytkowników.
   
4. Ekosystem współpracy z AI przyczynia się również do ewolucji tradycyjnych ról zawodowych. Na przykład niektórzy pedagodzy mogą wkrótce przekształcić się w moderatorów nauczania wspomaganego przez AI (Kerres i Buntins, 2020). Zamiast jedynie przekazywać wiedzę, będą wykorzystywać narzędzia sztucznej inteligencji do tworzenia spersonalizowanych doświadczeń edukacyjnych, identyfikowania potrzeb poszczególnych uczniów i optymalizacji ścieżek nauczania. Ich rola będzie bardziej ukierunkowana na przewodnictwo i mentoring, służące wspieraniu środowisk, w których AI pomaga w dostosowaniu oferty edukacyjnej do potrzeb każdego ucznia.
   
5. Obszar psychoterapii również przeżywa renesans napędzany przez AI. Terapeuci wspomagani sztuczną inteligencją to specjaliści, którzy wykorzystują narzędzia sztucznej inteligencji do udzielania wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego (Quinn, 2023). Chociaż fundamentem terapii pozostaje ludzka empatia, doradcy ci coraz częściej korzystają z analiz dostarczanych przez AI, aby rozpoznawać wzorce, przewidywać potencjalne czynniki stresogenne i dostosowywać działania. Ich wiedza wykracza poza tradycyjne metody terapeutyczne, łącząc techniki poznawcze z danymi w czasie rzeczywistym, co pozwala im formułować kompleksowe strategie osiągania dobrostanu psychicznego.
   
6. W sferze kreatywnej coraz większą popularnością cieszy się rola kuratorów treści wspomaganych przez AI (Kumar i in., 2023). Wykraczając poza algorytmiczne rekomendacje, specjaliści ci wykorzystują zdolności predykcyjne AI do oferowania spersonalizowanych doświadczeń kulturalnych i rozrywkowych. Poruszają się po rozległym oceanie treści cyfrowych, analizując ogromne ilości danych, aby dostarczyć odbiorcom unikatowych doznań, dostosowanych do ich zmieniających się gustów i preferencji. Rola ta uosabia symbiozę ludzkiej intuicji i analityki AI w tworzeniu wzbogacających doświadczeń.
   
7. Ponadto, w dziedzinie planowania urbanistycznego i rozwoju infrastruktury obserwuje się wzrost znaczenia strategów miejskich AI (As i in., 2022). Ich zadaniem jest projektowanie miast gotowych na przyszłość, z wykorzystaniem spostrzeżeń sztucznej inteligencji do przewidywania ruchów ludności, zużycia zasobów i wpływu na środowisko. Rola tych specjalistów jest kluczowa w kształtowaniu krajobrazów miejskich, które są zrównoważone, elastyczne i dostosowane do zmieniających się potrzeb współczesnych społeczeństw przy jednoczesnym zapewnieniu równowagi ekologicznej.
   
8. W sektorze finansowym mogą pojawić się nowe role, takie jak etnografowie finansowi AI. Mogą oni stworzyć grupę zawodową badającą relacje między systemami finansowymi opartymi na AI a różnorodnymi społecznościami (Tett, 2021). Analizują, w jaki sposób różne grupy wchodzą w interakcje z automatycznymi operacjami finansowymi, czerpią z nich korzyści lub są z nich wykluczane. Dzięki temu oferują wgląd w to, jak uczynić systemy bardziej inkluzywnymi i wrażliwymi kulturowo.
   
9. Kolejnym nowym zawodem jest audytor przejrzystości AI (Spair, 2023). Specjaliści w tej dziedzinie mają za zadanie rozszyfrowywać często nieprzejrzyste procesy decyzyjne systemów sztucznej inteligencji. Ich głównym celem jest nie tylko zrozumienie, lecz także objaśnianie modeli AI szerszej opinii publicznej, zapewniając przy tym odpowiedzialność i wiarygodność. Opierając się zarówno na wiedzy technologicznej, jak i skutecznej komunikacji, demistyfikują oni złożone operacje AI, czyniąc jej decyzje bardziej zrozumiałymi i uzasadnionymi dla wszystkich zainteresowanych stron.

Ten rozwijający się ekosystem nie jest jednak pozbawiony wyzwań. Wprowadzenie AI w różnych sektorach wymaga ciągłego podnoszenia kwalifikacji pracowników. Oprócz biegłości w jednej głównej dziedzinie istotnym aspektem wielu zawodów staje się zrozumienie możliwości i ograniczeń AI. Lekarze, prawnicy, artyści i rolnicy muszą pojąć i zintegrować komponent sztucznej inteligencji w swojej pracy. Przygotowanie się na nadchodzącą przyszłość wymaga przemyślenia na nowo ścieżek edukacji, szkoleń i ustawicznego uczenia się. Chodzi o to, by mieć pewność, że wraz z ewolucją sztucznej inteligencji ludzkość także się rozwija, wykorzystując potencjał technologii i jednocześnie zachowując istotę tego, co czyni nas ludźmi.

W złożonej strukturze ról i odpowiedzialności wyłania się jeden nadrzędny temat: ekosystem współpracy z AI nie zastępuje ludzkiej wiedzy specjalistycznej, lecz ją wzmacnia i udoskonala. Przyszłość pracy nie polega więc na rywalizacji między człowiekiem a maszyną, ale na kooperacji, w której obie strony wzajemnie wzbogacają swoje mocne strony. Ta harmonijna integracja wymaga zmiany perspektywy, kładąc nacisk na uczenie się przez całe życie, elastyczność i niezachwiane zaangażowanie w kwestie etyczne. Tylko dzięki takiemu podejściu możemy w pełni wykorzystać nieograniczony potencjał, jaki daje połączenie ludzkich możliwości i sztucznej inteligencji.