Sztuczna inteligencja z twarzą i sercem – przełom we wsparciu osób z demencją

To właśnie dla takich osób powstał wyjątkowy projekt – pierwszy na świecie fotorealistyczny awatar AI, który mówi głosem osób żyjących z demencją.

„Lekarz powie ci, jakie leki powinieneś przyjmować. Ale tylko ktoś, kto żyje z demencją, będzie w stanie opowiedzieć ci o tym, przez co dokładnie przechodzi” – mówi Ahmad Krayem, jeden z uczestników projektu, u którego chorobę zdiagnozowano po 60. roku życia.

Projekt „Alzheimer’s Intelligence”, ogłoszony podczas wydarzenia Lenovo Tech World, to efekt współpracy firmy Lenovo z organizacją Innovations in Dementia. Jego sercem jest Liv – awatar stworzony z tysięcy zdjęć dziesięciu osób żyjących z demencją lub chorobą Alzheimera.

Liv to jednak więcej niż tylko twarz – to skarbnica wiedzy i doświadczeń setek pacjentów, zamknięta w zaawansowanym modelu sztucznej inteligencji.

Skala problemu jest ogromna: „Na całym świecie żyje około 55 milionów osób, które cierpią na demencję, i prognozuje się, że do 2050 roku ich liczba wzrośnie do 139 milionów” – mówi dr David Llewellyn, profesor epidemiologii klinicznej i cyfrowej opieki medycznej z University of Exeter.

Co ważne, nie jest to choroba dotykająca wyłącznie seniorów – jak podaje Innovations in Dementia, 20% zgłaszających się do nich osób nie przekroczyło jeszcze 65. roku życia.

„To bardzo ważne, aby w tworzenie awatara zaangażowani byli prawdziwi ludzie. Bo to właśnie osoby cierpiące na demencję są tutaj ekspertami. To my z tym żyjemy” – podkreśla Gail Gregory, która otrzymała diagnozę w wieku 55 lat.

„Myślę, że będzie to bardzo przydatne narzędzie, zwłaszcza dla osób, które mieszkają same i nie mają kogo poprosić o pomoc”.

Jak działa Liv?

Za kulisami tego projektu stoi wielopoziomowa i wielomodalna technologia. Gdy użytkownik zadaje pytanie, zostaje ono przekształcone na tekst i przeanalizowane z użyciem dużego modelu językowego. Model ten pozwala inteligentnie przeszukać obszerną bazę wiedzy, zawierającą m.in. wpisy z projektu Dementia Diaries – prawdziwych pamiętników osób z demencją.

Odpowiedź jest następnie przekształcana w mowę, a dodatkowy moduł analizuje jej wydźwięk emocjonalny, by dopasować również odpowiednią mimikę awatara.

Do stworzenia tak złożonego systemu wykorzystano najnowocześniejsze usługi Lenovo w zakresie sztucznej inteligencji do obsługi procesorów i bezpieczeństwa oraz narzędzia, w tym stację roboczą ThinkStation P7, specjalistyczne laptopy AI PC serii ThinkPad, urządzenia gamingowe Lenovo Legion czy monitory z serii ThinkVision. Nad bezpieczeństwem i wydajnością systemu czuwał partner technologiczny Lenovo – firma Kaleida.

Co wyróżnia ten projekt? Przede wszystkim prostota obsługi – awatar został zaprojektowany tak, by być dostępny nawet dla osób z minimalną wiedzą technologiczną. Użytkownik może po prostu rozmawiać z Liv, która odpowiada w naturalny sposób, dzieląc się praktycznymi poradami i doświadczeniami zebranymi od społeczności osób z demencją.

Ważne jest też to, czego Liv nie robi – nie udziela porad medycznych. Jej rolą jest dzielenie się wiedzą płynącą z doświadczenia, pomaganie w zrozumieniu codziennych wyzwań i wspieranie w rozmowach z rodziną. To nie zastępuje kontaktu z człowiekiem, ale uzupełnia go o dostępne całodobowo źródło wsparcia i zrozumienia.

Obecnie awatar przechodzi testy z udziałem pacjentów w kontrolowanym środowisku. Choć na razie pozostaje projektem demonstracyjnym, pokazuje nowy kierunek w wykorzystaniu sztucznej inteligencji – nie jako zimnej, bezosobowej technologii, ale jako narzędzia, które może nieść realne wsparcie i zrozumienie tym, którzy najbardziej tego potrzebują.

„Biorąc pod uwagę intensywny i wciąż trwający rozwój technologii AI, musimy nauczyć się wykorzystywać tę technologię w sposób odpowiedzialny, dla dobra społeczności, które mogą być pomijane przez innowacyjne technologie. Jest to część realizacji naszego zobowiązania Smarter AI for All, w ramach którego opracowujemy i wdrażamy technologie, które mogą poprawić sytuację każdego człowieka na każdej płaszczyźnie” – mówi Doug Fisher, dyrektor ds. bezpieczeństwa i AI w Lenovo.

Alzheimer’s Intelligence jest narzędziem typu proof of concept, które nie jest jeszcze dostępne publicznie. Jednak każdy, kto jest zainteresowany kontaktem z osobami cierpiącymi na chorobę Alzheimera lub demencję, może skontaktować się z Innovations in Dementia (Wielka Brytania) lub Alzheimer’s Association (USA).