🔒 AI pod specjalnym nadzorem. Sztuczna inteligencja i prawa człowieka

W obliczu rozwoju sztucznej inteligencji czas postawić ważne pytanie etyczne: w jaki sposób należy projektować i wdrażać systemy AI, by rzeczywiście służyły ludziom, chroniły ich prawa i wzmacniały zasady demokracji?

Loading the Elevenlabs Text to Speech AudioNative Player…

Artykuł 5 Aktu o Sztucznej Inteligencji (AI Act) dotyczący zakazanych praktyk w zakresie AI zaczął obowiązywać 2 lutego 2025 r. Wymienione w nim praktyki obejmują manipulowanie ludźmi, wykorzystywanie ich słabości, scoring społeczny [system oceny obywateli – przyp. red.], przewidywanie przestępstw na podstawie profilowania, tworzenie baz danych biometrycznych, analizę emocji w miejscach pracy i szkołach, kategoryzację według cech wrażliwych oraz zdalną identyfikację biometryczną w czasie rzeczywistym w przestrzeni publicznej, poza ściśle określonymi wyjątkami. Czy to wystarczające rozwiązanie w kontekście praw człowieka, w tym prawa do godności, równego traktowania, prywatności, wolności, sprawiedliwego procesu oraz prawa do ochrony osób szczególnie wrażliwych?

Techniki podprogowe lub manipulacyjne

Badania pokazują, że treści generowane przez duże modele językowe (LLM) są równie perswazyjne jak te tworzone przez ludzi. Generatywnej AI często używa się do wpływania na opinię publiczną poprzez zniekształcanie faktów, podszywanie się pod osoby czy wzbudzanie negatywnych emocji, takich jak strach czy złość. W internecie pojawia się wiele fake newsów, np. na temat wyborów prezydenckich, skuteczności szczepionek lub działań podejmowanych przez rządy. Twórcy modeli i systemów AI skutecznie wykorzystują sprawdzone, tradycyjne elementy perswazji. Na dodatek systemy często mają uprzedzenia poznawcze podobne do ludzkich, co może prowadzić do dyskryminacji i powielać krzywdzące stereotypy.

Ten artykuł jest częścią drukowanej edycji hAI Magazine. Aby go przeczytać w całości, wykup dostęp on-line

29,99 zł miesięcznie

Wykup dostęp

Radczyni prawna, założycielka kancelarii Gabriela Bar Law & AI, doświadczona ekspertka w dziedzinie prawa nowych technologii oraz prawa i etyki AI

Założyciel i CEO/CTO Fundacji SOC TECH LAB. Green Digital Designer, Social & UX/UI Researcher. Projektuje i implementuje zielone produkty cyfrowe wykorzystujące sztuczną inteligencję. Prowadzi audyty dojrzałości cyfrowej, potrzeb cyfrowych oraz szkolenia dla organizacji non-profit i biznesu w zakresie transformacji cyfrowej. Studiował i realizował staże naukowe w Polsce, Wielkiej Brytanii, Islandii, Norwegii i Estonii. Związany z sektorem non profit od 2001 r., a od 2019 r. – z sektorem IT.

„Radca prawny, politolog, Data Protection Expert w Allegro. Ma kilkunastoletnie doświadczenie w obszarze prawa technologii, ochrony danych osobowych i prawnych aspektów działania platform e-commerce.”

Badaczka sztucznej inteligencji. Specjalizuje się w analizie interakcji ludzi z dużymi modelami językowymi. Jest także orędowniczką wyjaśnialnej sztucznej inteligencji (XAI) – promuje rozwój algorytmów, które są nie tylko skuteczne, ale także zrozumiałe i etyczne.

Menedżerka projektów z wieloletnim doświadczeniem w takich obszarach, jak edukacja, finanse, chemia, biotechnologia i medycyna. Specjalizuje się w zarządzaniu projektami związanymi ze sztuczną inteligencją, szczególnie w finansach i księgowości. Aktywnie uczestniczy w tworzeniu strategii rozwoju produktów AI dla sektora księgowości i koordynuje innowacyjne projekty w tym zakresie. Jest członkinią społeczności AI&More oraz GRAI. Ukończyła program AI for Managers oraz liczne szkolenia i kursy związane z AI.

Responsible AI & Behaviour Advisor. Wspiera organizację w tworzeniu odpowiedzialnej i etycznej AI, bazując na ekonomii behawioralnej i user experience. Twórczyni Ethical AI & Human Behaviour Framework. Swoją wiedzę zdobywała m.in. na Harvard Business School. Członkini grupy roboczej pierwszego General-Purpose AI Code of Practice EU.

Doktorka etyki, filozofka, socjolożka, TEDx speakerka. Zajmuje się etyką nowych technologii, uwielbia uczyć. Triathlonistka, maratonka, która pokochała grę w golfa

Działacz społeczny, ekspert ds. nowych technologii i ekspert ds. szkolnictwa wyższego. Fundator i prezes zarządu Fundacji Przyszłości Prawa, prezes Koła Naukowego Prawa Nowych Technologii WPiA na Uniwersytecie Warszawskim. Członek Grupy Roboczej ds. AI działającej przy Ministerstwie Cyfryzacji oraz członek międzynarodowego grona ekspertów ESU Task Force on AI and Digitalisation. Członek Cyber Rady Akademickiej działającej przy Dowódcy Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni. Ekspert ds. studenckich Polskiej Komisji Akredytacyjnej i międzynarodowy ekspert ds. zapewniania jakości przy Europejskiej Unii Studentów. Prowadzi szkolenia i wykłady na szczeblu ogólnopolskim i międzynarodowym z zakresu etycznego wykorzystywania technologii, w szczególności AI.

Doświadczony ekspert ds. bezpieczeństwa systemów informatycznych, certyfikowany CISSP, ISSAP, audytor wiodący ISO27001. Członek stowarzyszeń ISC2 oraz ISSA Polska, prelegent na konferencjach z zakresu security oraz AI, autor publikacji naukowych, szkoleniowiec. Związany z firmą Krypton Polska jako architekt systemowy.

Lider Technologii w Orange Innovation Polska. Psycholog i data scientist. Badaczka AI w programie CURIE, zajmująca się m.in. tworzeniem modeli opartych na sztucznej inteligencji dla spersonalizowanych doświadczeń użytkowników cyfrowych. Autorka wystąpień i publikacji naukowych dotyczących odpowiedzialnej AI. Lauretka I miejsca w Konkursie za najlepszą pracę doktorską z informatyki ekonomicznej w Polsce (2022), wyróżniona w rankingu Perspektywy Top 100 Women in AI Poland i Top 100 Women in Data Science Poland.

Socjolog AI, niezależny badacz i aktywista samorządowy. Członek GRAI, sekcji praw człowieka i demokracji przy Ministerstwie Cyfryzacji. Doktorant specjalizujący się w badaniach nad konsekwencjami i wpływem generatywnej sztucznej inteligencji na procesy komunikacji społecznej.

prawnik, absolwent Wydziału Prawa i Administracji UJ, a także studiów podyplomowych na Uniwersytecie Wrocławskim, Akademii Leona Koźmińskiego (Prawo nowoczesnych technologii) oraz Warszawskim Uniwersytecie Medycznym.

Podziel się

Może Cię zainteresować